Լեզվական առաչադրանք

Գոյականի հոլովումը

196. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛րրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Այգում մի մարդ բահով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:
Այգում մի մարդ մկրատով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:
Այգում մի մարդ թիակով գործ էր անում:
Բահ, մկրատ, թիակ:

197. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր (դրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):

Հիանում էր երգով:
Երգ, աշխարհ, ընկերներ, շարժումներ:

198. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ դպրոց բառով՝ ուշադրություն դարձնելով վերջավորություններին:

Ամեն առավոտ դպրաց եմ գնում:
Մի մեքենա մոտեցավ մեր դպրոցին:
Այսօր Արան վերջինը դուրս եկավ դպրոցից:
Մեր դպրոցում բոլորս էլ հիանում ենք:
Ես ու քույրս սովորում ենք դպրոցում:

199. Բառակապակցություններ կազմի՛ր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն՝ տրված գոյականները գրելով: Բառերին ի՞նչ վերջավորություններ ավելացան:

Պառկել Ծովափին:
Ծովափ, մահճակալ, անդունդի եզր, գետի ափ, անտառի բացատ անկողին, հիվանդանոց:

204. Տրված բառերով կազմի՛ր
ա) ածանցավոր բառեր,
Ջրային,ձայնային,ձեռքային
բ) բառաձևեր /բառաձևեր են կոչվում բառերը, որոնք ունեն վերջավորություններ/
Ջուր, ձայն, ձեռք:

208. Կետերի փոխարեն գրի՛ր գրիչ, բույն, ծով բառերի ձևերը:

Իր բույնը  հյուսել էր մեր այգու ամենաբարձր ծառի վրա:
Չմոտենաս իմ բույնին   , ձագուկներս հանկարծ կվախենան:
Ճուտը գլուխը բույնից դուրս էր հանել ու սպասում էր մորը:
Այդ թռչունին իր ձագերով ու ծովը  կբերեմ, որ իմ այգում ապրի:
Ձագուկները կծկվել էին բույնին ու վախեցած նայում էին:
Գիշերվա փոթորկից հետո ծովումհանգստանում էր:
Մեքենան մոտենում էր բույնին, արդեն լսվում էր նրա շառաչը:
Որոշեց բույնից հեռու ապրել, որ մոռանա այդ դեպքը:
Փոթորկուն ծովից հիանում եմ, բայց և վախենում եմ լեռնացող ալիքներից:
Ամբողջ օրը լողում էր ծովում  ու վերադառնալու մասին չէր մտածում:
Իմ գրիչը  լավ չի գրում:
Ձեռքը գցեց ընկերոջ գրիչին  ու ծոցատետրում ինչ-որ բան նշեց:
Ամբողջ թանաքը գրիչի դուրս էր հոսել, ու պայուսակը տեղ-տեղ սևացել էր:
Այդպիսի բաները սովորական գրիչները չեն գրում:

209. Բոլոր նման բառաձևերը խմբավորի՛ր: Ո՞րն է նմանությունը:
Ափից, շենք, գյուղին, շենքով, գյուղում, ափ, գյուղով, շենքում, ափով, գյուղից, գյուղ, շենքից, ափին, շենքին:

շենք,շենքով,շենքում,շենքից,շենքին
ափից,ափ,ափով,ափին
գյուղին,գյուղում,գյուղով,գյուղից,գյուղ

213. Ընդգծված բառերը նույնարմատ (նույն արմատն ունեցող) հականիշ բառերով փոխարինի՛ր: Գոյականներն ի՞նչ ձևով դրվեցին:

Օրինակ՝
անբեղ մարդ – բեղով մարդ:

Անլուսամուտ սենյակ-լուսամուտով սենյակ, անդուռ պահեստ-դռնով պահեստ, անծխնելույզ վառարան-ծխնելույղով վառարան, անդանակ մորթել-դանակով մորթել, անշնորհք նստել-շնորքով նստել, անկարգ գնալ-կարքապահ գնալ:

214. Կետերի փոխարեն գրի՛ր ածանց կամ վերջավորություն բառերը:

Երբ արմատին կամ բառին վերջավորություն  ենք ավելացնում, եղած իմաստը փոխվում է, և նոր բառ է ստացվում: Իսկ երբ ածանց ենք ավելացնում, բառի արտահայտած իմաստը չի փոխվում, փոխվում է նրա ձևը՝ նախադասության մյուս բառերին կապվելու համար:
վերջավորությունը բառ կազմող մասնիկ է: վերջավորությունը  օգնում է, որ բառը խոuքի մեջ կապվի ուրիշ բառերի հետ:
Բառի հիմքը ածանց առաջ եղած մասն է:

Կարդալ, հասկանալ, կարողանալ որևէ մեկին բացատրել

Խոսքում գոյականները գործածվում են ուղիղ և թեքված ձևերով:
Գոյականը հոլովել նշանակում է խոսքի մեջ այլ բառերի հետ կապվելու համար տարբեր ձևերը (հոլովներ) կազմել (հոլովել – հին հայ.՝ գլորել, թավալել, շրջել, փոխել): Երբ բառը թեքվում կամ հոլովվում է, սովորաբար նրա ուղիղ ձևին համապատասխան վերջավորություն է ավելանում (ի, ից ով, ում և այլն): Վերջավորությունից առաջ եղած մասը բառի հիմքն է:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *