Լեզվական աշխատանք 235-249

Դերանուններ

235. Ընդգծված բառը ո՞ւմ անվան փոխարեն է գրված:

Օրինակ՝

Անանիա Շիրակացին յոթերորդ դարի գիտնական էր: Նա Երկիրը գնդաձև էր պատկերում և բաժանում էր կլիմայական յոթ գոտիների: Նա – Անանիա Շիրակացին:


            – Հիմա ես սրա գլխին մի խաղ կխաղամ,- ասաց Տիգրանը:
ես-Տիգրան
            Ես արդեն հոգնել եմ ու հենց առավոտյան տուն եմ գնալու,- ասաց Նվարդը:
ես-Նվարդ
            Դու ինչո՞վ ես զբաղված, ի՞նչ ես անում այդտեղ,- հարցրեց մայրը տղային:
դու-տղային
            Առաջինը դո՛ւ մտիր,- Ռուբենին առաջարկեց տղան:
դու-Ռոբենին
            Վարորդը նոր միայն նկատեց մեզ: Նա ապակու ետևից ժպտաց և ձեռով կանչեց:
նա-վարորդը
            Նա թվաբանությունից ամենաուժեղն է,- ընկերուհուն գովում էր Նվարդը:
նա-ընկերուհի



236. Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերն ինչո՞ւ են անձնական դերանուններ կոչվում:

Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերը կոչվում են դերանուններ որոհետև օրինակ ես-նատալին կամ ես-անահիտ, դու-ուսուցիչ, նա-վարպետ, մենք-ընկերներ, դուք-ընկերներ, նրանք հյուրեր։

237Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք դերանուններն ըստ թվի բաժանի՛ր երկու խմբի:
կան 2 խմբեր եզկի և հոքնակի թվի Ես, դու, նա,-եզակի թվի 1 մենք, դուք, նրանք-հաքնակի թվի 2

238. Անձնական դերանունները ի՞նչ սկզբունքով են բաժանված երեք խմբի:

Ա. Ես, մենք.1
Բ. Դու, դուք.2
Դ. նա, նրանք:3
բաժանվում են 3 խմբի

Տեքստն ուշադիր կարդա և հիշիր։

Դերանունները անվան փոխարեն գործածվող բառեր են: Անձնական դերանունները գործածվում են անձի անվան փոխարեն: Ունեն երկու թիվ՝ եզակի (ես, դու, նա) և հոգնակի (մենք, դուք, նրանք), երեք դեմք՝ I (ես, մենք), II (դու, դուք), III (նա, նրանք):

Բայեր

243. Տրված գոյականներից ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել հարցին պատասխանող բառեր (բայեր) կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծիր:

ա) Ամպ-ամպել, ծաղիկ-ծաղկել, վար-վարել, կար-կարել, երգ-երգել, ժողով-ժողովել, օճառ-օճառել:
բ) Գող-գողանալ, վախ-վախենալ, քար-քարենալ, մահ-մահանալ, մանուկ-մանկանալ, էջ(իջ)-իջնել, մայր-մայրանալ:

244. Տրված ածականներից բայեր (ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել հարցին պատասխանող բառեր) կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի՛ր:

            Գեղեցիկ-գեղեցկանալ, հպարտ-հպարտանալ, տգեղ-տգեղանալ,
մեծ-մեծանալ, փոքր-փքրանալ, չար-չարանալ, չոր-չորանալ, թարմ-թարմանալ, խոնավ-խոնավանալ, սև-սևանալ, բարձր-բարձրանալ, մանր-մանրանալ,            ճերմակ-ճերմականալ, ծանր-ծանրանալ:

245. Տրված բառերից գոյականներ և բայեր կազմի՛ր: Արմատների գրությունն ինչպե՞ս փոխվեց:
Օրինակ՝
թը՜շշ – թշշոց – թշշալ
Բը՜զզ-բզոց-բզալ
դը՜ռռ-դռռոց-դռռալ
չրը՜խկ-չրխկոց-չրխկալ
խը՜շշ-խշոց-խշալ
ծի՜վ-ծի՜վ-ծվծվոց-ծվծվալ
տը՜զզ-տզոց-տզալ

կը՜ռռ-կռոց-կռալ
թը՜խկ-թխկոց-թխկալ
մը՜ռռ-մռոց-մռալ

247. Տրված արմատներով բայեր կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի՛ր:

            Նստ, սահ, վազ, կարդ, խաղ, տես, հաս, հագ, փախ, սառ, թիռ:
նստել, սահել, վազել, կարդալ, խաղալ, տեսնել, հասկանալ,հագնել, փախնել սառել,  թռչել։

248. Պարզի՛ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Ուշադրություն դարձրու բառի վերջավորությանը։  Ա և Բ բառախմբերը լրացրո՛ւ:

            Ա. Գրել, հրել, վազել, քայլել, սուլել, սիրել, ատել, փախչել, թռչել, տեսնել, հասնել:
            Բ. Խաղալ, կարդալ, դողալ, սողալ, աղալ, բարկանալ, ուրախանալ, կամենալ,     վախենալ:


Ա-խմբի բառերը կազմված են ել վերչավորությամբ,
Բ-խմբի բառերը կազմված են ալ վերչավորությամբ

249. Ըստ նախորդ վարժության՝ բայերը բաժանի՛ր երկու խմբի և այդ խմբերն անվանի՛ր:

Ինչ անել-գրել, հոգնել, լողալ, հրել, վազել, քայլել, ատել, փախչել,
Ինչ լինել- մտնել, լուսանալ, արողջանալ, բարկանալ,